YAKIN TARİH

YAKIN TARİH:
Balkan savaşları sonrası, Birinci Dünya Savaşı öncesi Batı Anadolu bölgesinde, Balkan faciasının etkileriyle toplumsal ve ekonomik hayatta dalgalanmalar olmuştu. Karaburun kazası ve köyleri de bundan nasibini almıştı. Yöreye işgücü olarak gelip, yerleşme olanağı bulan Rumlar ve yüzyıllardır bu topraklarda Türklerle aynı ya da komşu köylerde yaşayan, Yunan diliyle konuşan aynı zamanda, yöredeki tanıkların deyişiyle, ''Farisi Türkçe '' konuşur yerli Rumlar bu yöreleri terk etmek zorunda kalmışlardı. Bu olay gerek Rumlar, gerekse Türklerin hafızasında derin izler bırakmıştı.20. yüzyıl başlarından günümüze değin yörede yerleşim birimlerinin bazılarının adlarının değiştiği, bazı köylerin ahalisinin yer değiştirdiği, yeni yerleşim birimlerinin oluştuğu görülmektedir. Birinci Dünya Savaşı öncesinde ve savaş sırasında yörenin nüfus yapısı, söz konusu olay ve savaşın uzun sürmesi nedeniyle değişmişti. İzmir'in Büyük Devletlerin izniyle, Yunanistan tarafından işgalini izleyen günlerde yöreyi terk etme durumunda kalmış olan Rumlar yanlarına yenilerini de ekleyerek geri dönmüşlerdi.
Bu dönemde eskisinden biraz farklı şekilde, Türk ve Rum toplulukları aynı veya ayrı köylerde komşu olarak birlikte yaşamak durumunda kalmışlardı. Bu şekilde gel-git'in görüldüğü yerleşim birimleri başta kaza merkezi Ahırlı- Karaburun olmak üzere Mordoğan ( köyü, iskele Yenicepınar., tekke ), Kösedere iskelesi, Ambarseki, Saip, Manastır, Bozköy, Tepeboz-Yeniliman, Haseki, Sarpıncık,Sazak, Boynak- Parlak, Salman, Denizgiren ve Küçükbahçe doğrudan, Çatalkaya, Hacılar, Eğlenhoca, İnecik, Kösedere, Çullu, Hisarcık,, Yayla köyleri dolaylı olarak bu gelişmeler, değişmeler ve bunların yarattığı sorunlardan etkilenmişlerdi. Kurtuluş Savaşı sonrasında yaşananlar, mübadele sırası ve sonrasında yaşananlar bu olayları izleyen önemli halkalardı ve doğal olarak bir önceki durum sonraki oluşumlarda etkili olmuştu.
Yörede yaşayanların bazen kendi iradeleri dışında, Osmanlı İmparatorluğu genelinde meydana gelen olayların etkisinde kalmalarının ve siyasi zorlamaların sonucu karşılaştığı olaylar bölgede bir nüfus hareketine neden olmuştur.
· 19. Yüzyıl sonlarından 1914'e değin Türk ve Rum nüfusu artmıştır.
· 1914-1919 arasında Rum nüfusta büyük, Türk nüfusta ise küçük de olsa azalma görülmüştür.
· 1919 -1922 arasında Türk nüfus azalmış, Rum nüfus ise hızla artmıştır.
· Toplam nüfus, 1914'e değin artış, 1914-1918 arası düşüş, 1919-1922 arası artış ve 1922 sonlarından itibaren yeniden düşüş eğilimi göstermiştir,
· İncelenen dönemin askeri ve siyasi olaylarının yöredeki nüfus hareketlerinin oluşumumda belirleyici rol oynadığı anlaşılmaktadır. Yöredeki yerleşme birimlerinin Yunan işgali yıllarında 1919-1922 arasında nüfus yapılarına göre durumları şöyledir:
· Çatalkaya, Hacılar, Eğlenhoca, İnecik, Kösedere, Çullu, Hisarcık Bozköy,Yayla köyleri Türk köyleridir.
· Yenicepınar, Tekke, Mordoğan iskelesi, Manastır, Yeniliman, Sazak, Denizgiren Rum yerleşmesidir.
· Mordoğan köyü, Amberseki, Saip, Ahırlı, Tepeboz, Haseki, Sarpıncık, Boynak-Parlak, Salman ve Küçükbahçe karışık köylerdi.














Sonuç olarak:

· Yaklaşık üç buçuk yıl süren Yunan işgali, yörede yaşayan insanların üzerinde, gündelik yaşama, sosyal, kültürel ve ekonomik faaliyetlere, siyasal, askeri ve toplumsal bir baskı şeklinde olmamıştır.
· Bölgenin coğrafyası ve toplumsal yapısının değişikliğe uğramasına karşın, silahlı bir karşı koyma veya açıktan Ankara'ya destek verme gibi olayların görülmeyişi, işgal ve ilhakı gerçekleştirmeye çalışanları böyle bir girişimde bulunmaya zorlamamıştır.
· Yöredeki yerleşme birimlerinde farklı etnik ve dinsel topluluklar arası ilişkiler Osmanlı Döneminde olduğu gibi iyi komşuluk ilişkileri biçiminde sürdürülebilmiş, Yunan yönetiminin sistemli bir göç ettirme, boyun eğdirme ve zorlama olayı ortaya çıkmamıştır.

· Yunan ordusunun yöreden çekilmesi ve Rumların yöreyi terk etmeleri hızla gerçekleşmiş, büyük çapta bir çatışma olmamıştır.
· Helenizm'in Anadolu macerası, Türk İstiklal Savaşına, Ulusal Kurtuluş Savaşına neden olmuş,Türkiye üzerinde oynanmak istenen olaylara M. Kemal ATATÜRK önderliğinde dur denilmiştir.